“Het wegenproject in de wijk ‘Cherry Tree’ is te groot aangepakt”. Dat zegt Koos Sneek van de Democratische Partij op Sint-Eustatius. “Wegenprojecten tot 10 miljoen dollar mogen voor Haagse begrippen kleine projecten zijn, voor Statia is alles boven een half miljoen een groot project.”
Sneek reageert op antwoorden van minister Raymond Knops op vragen van Tweede Kamerleden over de vertraging van het wegenherstel op Sint-Eustatius. Daarin zegt de minister teleurgesteld te zijn over de moeizame voortgang van de verbetering van wegen op het eiland.
Goodwill
Sneek vindt de aanpak van Nederland verkeerd geweest. “Nu het verdere onderhoud eindelijk in eigen – lokaal – beheer wordt uitgevoerd, lijkt het erop dat men in Den Haag ook tot die conclusie is gekomen. Maar er is ondertussen veel tijd en goodwill verloren gegaan.”
De politicus denkt dat de keuze voor grote projectontwikkelaars een belangrijke rol spelen in die vertraging.
“De criteria voor de projecten worden gesteld door Royal Haskoning, een wereldwijd concern dat zich bezig houdt met miljoenen dollarprojecten. Het gaat hier om een eenvoudige dorpsweg.
Gevolg is dat het standaardcement in de Caribbean niet gebruikt mag worden, maar uit het Verenigd Koninkrijk moet komen.”
Sneek zegt dat ook het lokaal geproduceerde beton is afgekeurd, terwijl de kwaliteit van dit beton aantoonbaar voldoet aan de gestelde eisen.
Onderhoudsvrije wegen
“Verder was er bemoeienis van een ambtenaar van Infrastructuur & Waterstaat. Zij adviseerde de lokale overheid. Maar dat ministerie gaat over rijkswegen, de A4, de A12, enzovoorts. Zij hebben geen ervaring met de aanleg van een eenvoudige dorpswegen”, aldus Sneek.
“Minister Knops spreekt van onderhoudsvrije wegen. Niemand op Statia gelooft dat dergelijke wegen bestaan. Bovendien liggen de lokaal aangelegde wegen met gebruik van regionaal cement en lokaal beton er over het algemeen nog goed bij”, zegt Sneek.
Sneek betreurt het dat er in de beantwoording van de minister niet vermeld wordt waarom de aannemer heeft afgehaakt en het contract is opgezegd.
“Het vermoeden bestaat dat al bij de aanbesteding dingen niet goed zijn gegaan. Het project is waarschijnlijk te laag ingezet, waardoor men niet in staat bleek het project volgens de hoge – door Haskoning gestelde eisen – uit te voeren. Dit kan de opdrachtgever, de lokale overheid, in casu regeringscommissaris Mike Franco worden aangerekend.”
Stap terug?
Het bevreemdt Sneek dat er vervolgens wordt besloten de bouw van de weg lokaal door DOW te laten uitvoeren met ondersteuning van lokale aannemers. “Is dit een stap terug? Is Haskoning met al hun gestelde criteria nu niet meer nodig? Of kan het ook heel goed eenvoudiger?”, vraagt de politicus zich af.
“Zoals de minister meldt is men onlangs in White Hook al begonnen en de eerste stukken weg zijn inmiddels al gestort.”
Luisteren
Het advies van Sneek aan de regeringscommissaris en Den Haag is om meer en beter te luisteren naar lokale experts. Die zijn er op Sint-Eustatius. “De projecten moeten kleiner zodat geen, vaak dure, Nederlandse aannemers de projecten komen uitvoeren. De mobilisatie tijd wordt hierdoor ook veel korter en wat nu op White Hook gebeurt is het bewijs.”
Sneek voegt daaraan toe dat als er dan expertise van buiten nodig is, die niet op het niveau van ministeries moet worden gezocht, maar op het niveau van gemeenten. “Die op ons niveau denken en werken. Op Bonaire doen ze dit overigens al.”
Koos Sneek beseft dat de verbetering van de wegen officieel geen onderdeel uitmaakt van de Haagse interventie. “Maar juist dit project zou, mits goed uitgevoerd, een enorm draagvlak voor de ingreep kunnen hebben gecreëerd. Een zichtbaar bewijs dat de ingreep door Nederland ook iets aan hun leefomgeving verbetert. Door deze vertraging hoor je nu ook mensen klagen over de Haagse ingreep. Mensen die oorspronkelijk voorstander waren!”
Nederland greep in februari 2018 in op het eiland, nadat een commissie van wijzen had geconcludeerd dat er sprake was van wetteloosheid, financieel wanbeheer, het negeren van ander wettelijk gezag, discriminatie, intimidatie en het nastreven van persoonlijke macht door de politieke groep van Clyde van Putten.
De commissie constateerde dat het bestuur van Sint-Eustatius zich had afgewend van de bestaande rechts- en staatsorde en niet meer bereid was de eigenmachtig toegeëigende autonomie los te laten.