Sint-Eustatius maakt zich het komende half jaar klaar voor de eilandsraadverkiezingen. De verbeteringen op Sint-Eustatius laten volgens staatssecretaris Raymond Knops een stijgende lijn zien en worden langzaam maar zeker zichtbaar. Desalniettemin vindt de bewindsman dat op de meeste terreinen nog veel werk te verrichten om is om op een duurzame manier te komen tot een goed bestuur.
Nederland heeft daarvoor twaalf criteria geformuleerd, die als voorwaarden verbonden zijn aan de fases in het wetsvoorstel herstel voorzieningen Sint-Eustatius.
Met het aantreden van Marnix van Rij en Alida Francis op 15
februari, als regeringscommissaris en plaatsvervangend regeringscommissaris is een nieuwe bestuurlijke fase ingegaan, met als belangrijkste focus het verder invoeren en afronden van de belangrijkste verbeteringen die nodig zijn om te komen tot goed bestuur.
Covid-19
De Covid-19 crisis heeft de kwetsbaarheid van het eiland blootgelegd, schrijft Knops. Deze crisis begon kort na de bestuurswissel en veranderde de hele situatie op Sint-Eustatius. De afgelopen maanden hebben, net als in Nederland en andere Koninkrijksdelen, veelal in het teken gestaan van het aanpassen van de zorgvoorzieningen en de samenleving om de risico’s van het Coronavirus te minimaliseren.
De Covid-19 situatie heeft, net zoals in andere delen van de wereld, een enorme wissel getrokken op de ondernemers van het eiland. Veel regulier werk kan doorgaan, maar een aantal projecten loopt vertraging op vanwege de reisrestricties. De komende weken, zegt Knops, zullen gestrande Statianen en essentiële arbeidskrachten in ieder geval weer geleidelijk worden toegelaten. Op deze manier kan de vertraging die enkele projecten momenteel oplopen enigszins worden beperkt.
Algemeen
Het wetsvoorstel herstel voorzieningen Sint-Eustatius is op 27 maart bij de Tweede Kamer ingediend. Deze ziet op de verlenging van en tegelijkertijd op de gefaseerde afbouw van de Nederlandse bestuurlijke ingreep.
De afbouw van de huidige voorzieningen, momenteel geldend krachtens de Tijdelijke wet taakverwaarlozing Sint Eustatius, vangt aan met de verkiezingen van een nieuwe eilandsraad. De parlementaire behandeling van het voorstel vindt momenteel plaats.
Economische ontwikkeling
Het versterken van de economische structuur blijft een complexe opgave
vanwege het insulaire en kleinschalige karakter van Sint-Eustatius en vanwege de eenzijdigheid van de economie, schrijft Knops.
Daar komt bij dat de grootste private werkgever van het eiland, olieterminal GTI, de contracten met een groot aantal ondernemers heeft opgezegd. Hierdoor hebben zo’n honderd mensen hun baan verloren. Bovendien dreigt de Coronacrisis ernstige gevolgen te hebben voor de economische ontwikkeling.
Veel ondernemers zijn nu afhankelijk van het noodpakket Caribisch Nederland dat het Nederlandse kabinet heeft ingesteld. Voor alle inwoners zijn aanvullende economische steunmaatregelen gepland, zoals een lokaal uitgevoerde ferryverbinding tussen Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten.
Toerismeplan
Vóór de Coronacrisis is een regulier overleg tussen het lokale toerismebureau Sint-Eustatius Tourism Development Foundation en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat opgestart over de implementatie van het toerismeplan.
Het toerisme op Sint-Eustatius ligt op dit moment stil. De toeristenorganisatie heeft recent een leidende rol genomen in de ontwikkeling van een marketingplan voor na de crisis. Omdat het eiland mede afhankelijk is van een florerende toeristische sector en toerisme een belangrijke inkomstenbron is voor de Statianen, is goede marketing een belangrijk middel om Sint-Eustatius op de kaart te zetten. Er wordt dan ook,
in onderlinge samenhang met stakeholders op Bonaire en Saba, gewerkt aan een hersteloffensief voor de toerismesector.
Een positieve wending voor als het toerisme weer op gang komt is de ferry pilot die door het kabinet is toegezegd. Met de ferry wordt verwacht dat na de reisbeperkingen toeristen de eilanden vaker zullen aandoen omdat de prijs van een bootticket aanzienlijk lager zal liggen dan de prijs van een vliegticket en de ferry frequent zal varen.
Bestuurlijk domein
De Nederlandse overheid zet in op een groot aantal projecten in het bestuurlijk domein. Daarbij moet gedacht worden aan een algehele reorganisatie en de de interne doorstroom op functies en vacatures.
Ook de bestuurlijke structuur wordt versterkt. Een van de prioriteiten is het
opschonen van het verouderde verordeningenbestand van het openbaar lichaam. De opschoning van het verouderde niet-financiële verordeningenbestand van Sint-Eustatius verloopt voorspoedig.
Financieel beheer
Het openbaar lichaam is in oktober 2018 gestart met de uitvoering van het plan van aanpak ‘Op weg naar rechtmatig en doelmatig financieel beheer bij openbaar lichaam Sint-Eustatius’.
Daarbij zijn een groot aantal bevindingen en tekortkomingen in het financieel beheer vastgesteld. Deze bevindingen zijn vertaald in maatregelen die gezamenlijk moeten leiden tot duurzaam en robuust financieel beheer: het verbetertraject financieel beheer.
Projecten
Op 14 april is de Verordening Rekenkamer openbaar lichaam Sint-Eustatius
vastgesteld. Daarmee is de juridische basis voor de Rekenkamer Sint- Eustatius gelegd en kan de rekenkamer van start.
In het eerste kwartaal van 2020 is het opleidingsprogramma voor het ambtelijk apparaat verder uitgebreid.
Het communicatieplan is inmiddels ter vaststelling in het bestuurscollege
aangeboden en staat de eerstvolgende bijeenkomst van de Maatschappelijke Raad geagendeerd.
Het project om de ICT infrastructuur te moderniseren is een onderdeel van de inhaalslag op het onderhoud van kantoorpanden en faciliteiten, waarbij moderne faciliteiten pand voor pand worden gerealiseerd.
De betrokken partijen: het Rijksvastgoedbedrijf, de Rijksdienst Caribisch
Nederland en het openbaar lichaam leggen de laatste hand aan de businesscase en het programma van eisen voor een kantoor waar zowel de rijksdiensten als het ambtelijk apparaat van het openbaar lichaam gehuisvest zullen worden.
Sociaal domein
Het openbaar lichaam Sint-Eustatius heeft per 1 januari 2020 het proces voor het aanvragen van vergunningen voor het aanbieden van kinderopvang en buitenschoolse voorzieningen gestart en betere salarissen in de kinderopvang.
Het Caribisch Nederland Kinderrechtenprogramma dat ook op Sint- Eustatius van start is gegaan, richt zich op Kinderrechteneducatie
en Participatie, Communicatie voor Gedragsverandering om gerichte gedrags- en sociale verandering te bevorderen en Monitoring & Evaluatie.
Op 10 maart heeft de regeringscommissaris van Sint-Eustatius een
memorandum van overeenstemming met UNICEF Nederland ondertekend
waarin de voorwaarden voor de samenwerking op het Kinderrechtenprogramma staan beschreven.
De staatssecretaris van VWS heeft de Tweede Kamer in mei 2020 middels een voortgangsrapportage Huiselijk Geweld en Kindermishandeling nader
geïnformeerd over de voortgang op alle drie de eilanden van het bestuursakkoord aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling.
Om een duurzame weg uit de armoede te bieden, is meer arbeidsparticipatie nodig. Het openbaar lichaam Sint-Eustatius en de gemeente Leiden hebben daarom gedurende 1,5 jaar samengewerkt in een door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gefinancierde twinning om de arbeidsbemiddeling op Sint-Eustatius te verbeteren.
Sint Eustatius wil naar analogie van ontwikkelingen op Bonaire, een gezamenlijk Jobcentrum opzetten met de Rijksdienst Caribisch Nederland, unit Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Een dergelijke organisatie moet als één-loket fungeren voor werkzoekenden en werkgevers.
Door de Covid-19 maatregelen en het wegvallen van het toerisme is een
toename zichtbaar in het aantal hulpbehoevenden dat zich aandient bij
voedselbanken en soortgelijke initiatieven en organisaties, of anderszins
afhankelijk is van voedselpakketten of -bonnen. Dit legt niet alleen een zwaar beslag op de hulporganisaties, maar ook op het openbaar lichaam Sint Eustatius.
Het kabinet heeft ook besloten om €150.000,- beschikbaar te stellen voor het
financieren van (lokaal samengestelde) voedselpakketten inclusief
hygiëneproducten, voor de meest kwetsbare groepen in Sint Eustatius en, waar nodig, het helpen bij de distributie daarvan.
Het ministerie van SZW is tevens in overleg met het openbaar lichaam over
nadere ondersteuning op het gebied van schuldhulpverlening.
Op Sint-Eustatius is helaas een tekort aan voldoende, kwalitatief goede en
betaalbare sociale huurwoningen. Er worden maatregelen genomen om
verbetering te brengen in die situatie. Zo werken woningcorporatie Woonlinie en het openbaar lichaam gezamenlijk aan twee pilots voor renovatie, onderhoud en nieuwbouw van sociale huisvesting. Uiteindelijk zullen bijna honderd sociale huurwoningen worden gerenoveerd en vijftig nieuwe sociale huurwoningen worden gebouwd.
Het Caribisch Sport- en Preventieakkoord, dat gesloten is met het ministerie van VWS, is in uitvoering. Sinds begin dit jaar wordt gezonde voeding op drie basisscholen, de middelbare school en het naschoolse trainingscentrum verstrekt aan kinderen die het nodig hebben.
Er is veel gebeurd als het gaat om de sporten beweegfaciliteiten op het eiland. Zo zijn diverse buitenspeeltoestellen gerealiseerd op schoolpleinen, bij kinderopvang en het sportcomplex. Ook zijn de uitbreiding van het fitnesscentrum, de herstelwerkzaamheden aan de sporthal en de verbreding van de entree van het sportcomplex afgerond.
Fysiek domein
Erosie
De aanpak van erosie blijft een van de grootste infrastructurele uitdagingen waar Sint-Eustatius voor staat. Erosie bedreigt vitale onderdelen van het eiland. Rijkswaterstaat heeft een integraal plan erosiebestrijding opgesteld en werkt aan de uitvoering hiervan.
Loslopend vee
Loslopende dieren vormen een belangrijke veroorzaker van erosie, bedreigen inheemse soorten en maken landbouwinitiatieven moeilijker. In het plan van aanpak voor de bestrijding van het loslopend vee op Sint-Eustatius wordt de veehouderij op orde gebracht. Voornaamste doel is dat de dieren in de toekomst onder goede leefomstandigheden achter hekken gehouden kunnen worden. In de tweede fase zal begonnen worden met het stapsgewijs vangen en verwijderen van de dieren met behulp van jagers en livestock expertise van buiten Sint Eustatius.
Bouw nieuwe verkeerstoren en terminal luchthaven
De bouw van de nieuwe verkeerstoren en terminal op de luchthaven vordert gestaag met de op het eiland aanwezige materialen en personen. De tweede fase van de bouw loopt vertraging op door de invliegbeperkingen als gevolg van het Coronavirus.
Wegen
Op dit moment wordt in eigen beheer door het openbaar lichaam aan meerdere wegenprojecten gewerkt, veelal met inzet van lokale aannemers. Met het door het ministerie van I&W beschikbaar gestelde beheer- en onderhoudsbudget wil het openbaar lichaam nog meer wegen aanpakken.
Afvalbeheer
Om een nieuwe afvalverbrandingsinstallatie aan te schaffen heeft I&W uit het wederopbouwbudget circa 1 miljoen euro beschikbaar gesteld. Daarnaast wordt ter uitvoering van de in augustus 2019 ondertekende
intentieverklaring voor de uitfasering van wegwerpplastics gewerkt aan een plan van aanpak, met als doel dat diverse plastic producten voor eenmalig gebruik in 2021 uit worden gefaseerd.
Stabilisatie klif
De stabilisatie van de klifwand onder fort Oranje is in mei 2020 afgerond. Dit project heeft in de eindfase enkele weken vertraging opgelopen omdat geen helikopterpiloot ingezet kon worden vanwege de Covid-19 maatregelen.
Regio Envelop Caribisch Nederland
Begin dit jaar heeft het kabinet besloten om een tweede tranche van 20 miljoen euro uit de Regio Envelop beschikbaar te stellen voor Caribisch Nederland. Dit bedrag wordt ingezet ten behoeve van vijf projecten: BES(t) 4 Kids, Koraalherstelplan, Versterking governance Sint-Eustatius, Versterking aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt en het Jobcentrum Bonaire.
Overig
Landbouw
Er zal gewerkt worden aan de ontwikkeling van een (geïntegreerde) visie voor landbouw, veeteelt en natuur. Daaronder valt ook de ontwikkeling van een professionele geitenhouderij als volgende stap in de aanpak van de
geitenproblematiek.
Ook is Sint-Eustatius op eigen initiatief begonnen met een stap richting zelfvoorziening om minder afhankelijk te zijn en de lokale economie te stimuleren.
Drinkwater
De vraag naar drinkwater en het aantal aansluitingen op het drinkwaternet neemt al jaren gestaag toe. De drinkwaterproductie blijft daarbij achter, waardoor de vraag naar drinkwater soms groter is dan de drinkwaterproductie.
Bovendien zijn problemen ontstaan met de drinkwatertransportleiding, die plaatselijk lekt. Het drinkwaterbedrijf op Sint Eustatius, STUCO, werkt hard aan een structurele oplossing van het probleem en voert hiervoor twee projecten uit, namelijk de uitbreiding van de drinkwaterproductie naar 625 m3/dag en het vervangen en vergroten van de capaciteit van de drinkwatertransportleiding met I&W-subsidie.
Wederopbouwmiddelen
Het overgrote deel van de door BZK beschikbaar gestelde wederopbouwmiddelen is ingezet en de projecten die daarmee zij gefinancierd zijn afgerond. Het ging daarbij veelal om herstel van de publieke ruimte, huizenherstel en natuurprojecten.
Een resterend bedrag wordt dit jaar nog uitgegeven aan de voortzetting van natuurprojecten die een lange doorlooptijd hebben, zoals het opkweken van bomen voor de herbebossing. De wederopbouwmiddelen zijn vorig jaar volledig besteed aan reparatie van schoolgebouwen en een compensatieregeling voor ondernemers.
Lees ook:
- Saba en Sint Eustatius zijn hoog risicogebied geworden in Nederland
- Nederland stuurt medisch personeel en PCR-machines naar St. Eustatius
- Aantal Covid-besmettingen Sint-Eustatius stijgt naar 46
- Sint-Eustatius en Saba hebben beide te kampen met flinke Corona-uitbraak
- Besmettingen nemen fors toe op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten
