Den Haag – Het Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) heeft in zijn nota ‘Naar een natuurinclusieve samenleving’ een apart hoofdstuk gewijd aan Caribisch Nederland. Hij komt in het rapport (een ’10-puntenplan voor het behoud en herstel van de natuur op nationaal, Europees en wereldwijd niveau’) tot een aantal concrete aanbevelingen.
De Groot pleit voor een rioleringssysteem, beter afvalbeheer waaronder optreden tegen het dumpen van afval, het handhaven van het verbod op het laten loslopen van vee en minder kustbebouwing. De D66’er heeft zijn nota aangeboden aan minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid. Hieronder de volledige tekst van het hoofdstuk over Caribisch Nederland
Red het koraal in Caribisch Nederland
Caribisch Nederland, bestaande uit Bonaire, Saba en St. Eustatius, is een bijzonder gebied met een uitzonderlijk gevarieerd ecosysteem. Zo zijn op de eilanden zo’n 10.000 soorten bekend. Dit staat tegenover 45.000 soorten in ‘Europees Nederland’.
Het gaat slecht met de natuur in het gebied en met name met het koraal. Zo is rond de eilanden de koraalbedekking met 70 tot 85% procent verdwenen sinds de jaren 70.
Een belangrijke oorzaak van de achteruitgang van de natuur in het gebied is klimaatverandering. Zo is een gevolg van de opwarming van de oceaan koraalsterfte op grote schaal. Daarbij is ook veel vervuiling van de zee door afval en zorgen invasieve exoten en loslopend vee voor een verslechtering van de natuur.
Wetenschappers hebben voorspeld dat wanneer we op dezelfde manier blijven omgaan met de riffen in het gebied zoals we dat nu doen, ze over 10 tot 15 jaar grotendeels of zelfs helemaal verdwenen zijn. D66 is daarom van mening dat nu echt iets moet veranderen, voor het straks te laat is.
Als onderdeel van het Natuur- en milieubeleidsplan Caribisch Nederland 2020-2030, maakte het kabinet in april 2020 bekend dat het 16 miljoen uittrekt voor natuurherstel op de eilanden. Negen miljoen daarvan is een structurele bijdrage voor natuurherstel. Bovendien komt 7,2 miljoen aan extra middelen vrij voor het koraal voor de periode 2020 tot en met 2024.
Dit is een aanvulling op de 1,6 miljoen die al voor natuurbescherming en landbouwontwikkeling van Caribisch Nederland was bestemd. Nu worden dus eindelijk stappen gezet om de natuur in het Caribische deel van Nederland te behouden, beschermen en herstellen. Een zeer goede ontwikkeling wat D66 betreft, maar wij blijven erop toezien dat de gestelde doelen worden behaald en houden de ontwikkelingen in het gebied nauw in de gaten.
Waterkwaliteit
Om het koraal te redden, moeten verschillende stappen worden gezet. Belangrijk is vooral dat succesvol koraalherstel en koraalbehoud hand in hand gaan met het verbeteren en het beheren van de waterkwaliteit. Op dit moment verslechtert het water langs de eiland kusten door verschillende factoren. Zo is een belangrijk probleem op de eilanden dat op dit moment veel riool-en ander afvalwater in zee terecht komt. Dit komt doordat er alleen op Bonaire een zeer beperkt rioleringssysteem aanwezig is en op Saba en St. Eustatius mist zo’n systeem.
Naast het ontbreken van riolering en effectieve afvalwaterzuivering, is er ook gebrekkig beleid op de eilanden wat betreft afvalbeheer. In het gebied gebeurt afvalverwerking maar op beperkte schaal en daarbij is het een relatief dure aangelegenheid. Bovendien wordt op Bonaire nauwelijks opgetreden tegen het dumpen van illegaal afval. Als gevolg van deze problematiek wordt veel afval niet gescheiden en belandt het onverwerkt op afvalbergen, ook wel ‘landfills’ genoemd. De afvalstoffen van landfills komen terecht in het grondwater en uiteindelijk ook in zee. Opmerkelijk is dat van de stikstofuitstoot op Bonaire, 40 procent afkomstig is van de vuilnisbelt. Deze verhoogde concentratie stikstof vormt een bedreiging voor het koraal. Een hoge concentratie stikstof zorgt namelijk voor ongeremde algengroei dat letterlijk over het koraal heen groeit.
Daarom pleit D66 voor de volgende acties:
• Realiseer een riolering- en afvalwaterzuiveringssysteem op de eilanden voor 2025.
• Zorg voor een (beter) afvalverwerking systeem, waarbij het dumpen van illegaal afval strenger wordt gemonitord en beboet. Hierbij is een goede samenwerking tussen instanties op het eiland cruciaal, zodat toezicht en handhaving verbeterd worden.
• Stimuleer bewustwording onder de eilandbevolking wat betreft de gevolgen van het dumpen van illegaal afval.
Landerosie
Op Bonaire, Saba en St. Eustatius lopen tienduizenden loslopende dieren zoals geiten, koeien en ezels. Deze dieren eten de eilanden kaal en verhinderen de aangroei van bomen, struiken en gras. Als gevolg van deze overbegrazing komt met elke regenbui zand en slib in de zee terecht. Het sediment waaiert uit naast het eiland en verstikt het koraal. De eilanden Saba en St. Eustatius zijn inmiddels begonnen met het beheer van loslopende grazers, maar op Bonaire zijn nog flinke stappen te verzetten. Op dit moment is een verbod van kracht op Bonaire voor loslopend vee. Dit verbod wordt alleen niet gehandhaafd. Naast de problematiek van loslopende grazers, is de bevolking op Bonaire de afgelopen 40 jaar verdubbeld en het eiland trekt steeds meer toeristen.
Als gevolg hiervan wordt steeds meer gebouwd. Ook deze ontwikkeling gaat ten koste van begroeiing en werkt net zoals overbegrazing erosie in de hand. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de wettelijke verantwoordelijkheid om een ontwikkelingsprogramma op te stellen wat eiland overstijgend is. Dit bekent dat BZK de kaders stelt waarin ontwikkeling moet plaatsvinden op het eiland. D66 is daarom van mening dat het ministerie van BZK-kaders moet stellen wat betreft kustbebouwing. Op deze manier kan erosie worden voorkomen en daarmee ook koraal dat wordt verstikt door sediment.
Daarom stelt D66 het volgende voor:
• Maak een structurele aanpak tegen loslopend vee, waarbij het duidelijk is bij wie de verantwoordelijkheid ligt voor handhaving en toezicht.
• Zorg voor betere kustbescherming en minder kustbebouwing door middel van het stellen van eiland-overstijgende kaders.
Schadelijke zonnebrand
De koraalriffen in Bonaire lopen schade op door het gebruik van zonnebrandcrèmes van toeristen. Zo bevatten bepaalde zonnebrandcrèmes bijvoorbeeld de stof oxybenzon. Deze stof is schadelijk voor de waterkwaliteit rondom het eiland en tast het onderwaterleven aan.
Gelukkig is op Bonaire al enige aandacht voor het negatieve effect dat bepaalde zonnebrandcrèmes hebben op de koraalriffen. Schadelijke crèmes worden namelijk al niet meer verkocht in sommige supermarkten. Deze ontwikkeling heeft plaatsgevonden naar aanleiding van een motie die door de eilandsraad werd aangenomen in 2018.
Deze motie roept op om op Bonaire zonnebrandcrèmes te weren die het koraal in het ‘Bonaire Marine Park’ aantasten. Een mooie stap, maar helaas is hiermee de race nog niet gelopen. Zo blijkt de uitvoerbaarheid van deze motie in de praktijk lastig. Veel toeristen kopen namelijk zonnebrand voordat zij op vakantie gaan in plaats van op het eiland zelf. Daarbij meren ook veel cruiseschepen aan die duizenden mensen met zich mee brengen.
Veel mensen hebben vaak geen idee welke schade zij kunnen aanbrengen met het smeren van bepaalde crèmes maar gaan wel massaal samen de zee in. D66 is daarom van mening dat informatievoorziening aan toeristen cruciaal is. Wanneer toeristen in de toekomst beter geïnformeerd zijn over wat bepaalde crèmes betekenen voor het leven onder water, maken zij hopelijk andere keuzes bij het kopen van hun zonnebrand. Daarbij moeten ook afspraken gemaakt worden met cruisemaatschappijen over een verbod op verkoop van schadelijke crèmes aan boord.
D66 wil:
• Maak deals met cruisemaatschappijen en de eilanden, met daarin de afspraak dat schadelijke zonnebrandcrèmes niet meer aan boord worden verkocht.
• Geef voorlichting aan toeristen over schadelijke zonnebrandcrèmes.
Sustainable development goals
Betere bescherming van het koraalrif in Caribisch Nederland draagt bij aan de mariene biodiversiteit en daarmee aan SDG 14.
Lees ook:
- DNA-onderzoek naar eerste inwoners Bonaire centraal tijdens Terramar Evenement
- Eerste aflevering docuserie Kustwacht Caribisch Nederland op National Geographic
- E-Flight gaat elektrisch vliegen op de Caribische eilanden
- Geen quarantaine meer voor gevaccineerden op Aruba
- Ziekenhuis op Curaçao luidt de noodklok om IC-capaciteit
- Bestuurscollege Bonaire stuurt brief aan De Haag over wijziging belastingtarieven
- Nederlanders weten in 2021 Aruba weer te vinden
- Regering Aruba onderzoekt “Pandemic Exit Strategy”
- Kustwacht verkenningsvliegtuig vond vermiste vissers op open zee
- Druk met halfvolle cruiseschepen op Curaçao
