Slavernij tentoonstelling Rijksmuseum geopend

Koning Willem Alexander heeft dinsdag in het Rijksmuseum de tentoonstelling Slavernij geopend. Met deze tentoonstelling richt het Rijksmuseum voor het eerst de blik op slavernij in de koloniale periode en beslaat de Nederlandse koloniale periode van de 17de tot en met de 19de eeuw.

Zowel de slavernij in Suriname, Brazilië en het Caribisch gebied, met de rol van de West-Indische Compagnie (WIC), als de slavernij in Zuid-Afrika en Azië waar de Verenigde Oost Indische Compagnie (VOC) actief was, komen aan bod. Ook de effecten van het systeem in die periode in Nederland zelf worden belicht. Het levert een brede geografische, en tegelijk tevens specifiek Nederlandse blik op, die niet eerder in een nationaal museum is getoond.

Verhalen

De tentoonstelling Slavernij stelt tien persoonlijke verhalen centraal. Tien waargebeurde verhalen over mensen die in slavernij leefden en slavenhouders, mensen die zich verzetten en mensen die in slavernij naar Nederland zijn gehaald. Hoe zagen hun levens eruit? Hoe verhielden zij zich tot het systeem van slavernij? Konden zij eigen keuzes maken?

Tijdens de 250 jaar durende koloniale periode werden mensen tot bezit en objecten in administraties gemaakt. In de tentoonstelling Slavernij worden de levens uitgelicht van João, Wally, Oopjen, Paulus, Dirk, Lokhay, Van Bengalen, Surapati, Sapali en Tula. Tien mensen die leefden in die tijd. Alle tien vertellen ze hun eigen verhaal: over het leven in slavernij of over het profiteren hiervan, over verzet en over uiteindelijk vrijheid.

_{Selectie blauwe kralen afkomstig van Sint-Eustatius, 18de–19de eeuw. Glas, diverse afmetingen. Oranjestad, Sint Eustatius}

Objecten

Voor alle bezoekers is er een gratis audiotour die hen meeneemt in deze uiteenlopende levens. Hoofdverteller is de Curaçaoënaar Glenn Helberg. De audiotours zijn ook te vinden in de Rijksmuseum App.

In de tentoonstelling zijn zowel objecten, schilderijen als bijzondere archiefstukken te zien en krijgt de bezoeker mondelinge bronnen, gedichten en muziek te horen. Om een completer verhaal te vertellen worden objecten getoond die niet eerder in het Rijksmuseum waren te zien, zoals objecten die door mensen in slavernij werden gekoesterd, maar ook werktuigen die op de plantages werden gebruikt.

Aan het einde van de tentoonstelling kunnen de bezoekers hun indrukken en reacties verwerken in het kunstenaarsproject Look At Me Now. Kunstenaars David Bade en Tirzo Martha van Instituto Buena Bista uit Curaçao maken ter plekke samen met het publiek tien nieuwe beelden en installaties op basis van de persoonlijke verhalen uit de tentoonstelling. De voortgang van Look At Me Now is vanaf de opening via de website te volgen.

Gemiste kansen

Mede-oprichter van cultuurhistorische organisatie The Black Archives Mitchell Esajas is enthousiast. Maar hij en kunstenaar, activist en BIJ1-kandidaat Quinsy Gario zeggen tegen de NOS dat er meer structurele veranderingen in Nederland nodig zijn.

Volgens activist Gario is de tentoonstelling weliswaar interessant, maar hij zou liever zien dat er structurele tentoonstellingen waren over het slavernijverleden. Hij vind de expositie Slavernij een incidentele actie.

Maar ook incidentele acties zijn welkom, zegt Esajas tegen de NOS. “Het viel me altijd op wanneer ik het Rijksmuseum bezocht dat ik echt moest zoeken om een hoekje te vinden over dit onderwerp. Deze tentoonstelling is de eerste keer dat er zo expliciet aandacht wordt gegeven aan het slavernijverleden. Dat werd tijd; heel goed dat het nu eindelijk gebeurt. Ik vraag me wel af wat er na de expositie gebeurt, verdwijnt deze informatie dan of krijgt de slavernij permanent prominent aandacht in het museum?”

_{Jacob Coeman, Surapati en een tot slaaf gemaakte bediende naast de familie Cnoll, 1665 Rijksmuseum}

Esajas zegt tegen de NOS dat er een gevaar zit aan het individualiseren van slavernij. Daarmee zou je volgens hem makkelijk kunnen vergeten dat slavernij een economisch systeem was, waarin men uit was op winst en slaven gebruikte als productiemiddel.

Volgens Gario verandert zo’n opening niet de structurele manier waarop er omgegaan wordt met mensen met een zwarte huidskleur. Tegen de NOS zegt hij dat het kernprincipe van waardigheid en medemenselijkheid tot op de dag van vandaag niet nageleefd wordt. Als voorbeeld geeft Gario Sint-Maarten, waar staatssecretaris Raymond Knops de coronaliquiditeitssteun weer heeft stopgezet tegen de afspraken in.

Voor meer informatie over de programmering, zie rijksmuseum.nl/slavernij

Laat een reactie achter