Gezegde: Herhaling is de moeder van de perfectie.
De zussen Esther en Linda schrijven columns over de vier talen die op de ABC-eilanden worden gesproken. Het bijzondere aan de column is dat er een vijfde taal in de column is verwerkt. Het is dus niet alleen Nederlands, Engels, Spaans en Papiaments, maar ook gebarentaal voor doven. Esther is tolk gebarentaal en Linda geeft les in Nederlands en Engels en spreekt goed Spaans. De reden waarom ze schrijven is dat het best bijzonder is dat op de eilanden minimaal vier talen worden gesproken.
Wanneer ik voor het laatst gado-gado heb gegeten kan ik me niet echt meer herinneren.
Ik schat zo’n tien jaar geleden in het restaurant Indo Jaya. Eigenlijk weet ik niet eens meer wat de ingrediënten waren in dit Indonesische gerecht. Is dat met gebakken omelet of zijn dat verschillende groenten met pindasaus? Het enige wat ik nog wel weet, is dat ik het niet zo lekker vond. De naam van het gerecht zat onmiddellijk in mijn geheugen. Dat dan weer wel. De schuld geef ik aan de herhaling. Het woord gado-gado swingt net zoals kielekiele, balletje-balletje, tuuttuut en toitoitoi.
Ik pieker me suf of er ook dat soort herhalingswoorden zijn in het Engels, maar ik kom niet verder dan de bush-bush. Ik denk dat als je dit Engelsachtige woord tegen een Amerikaanse toerist zegt zij met haar oren staat te klapperen. Klapperdeklap. Dit woord bestaat niet, maar misstaat overigens niet in dit stukje. Volgens mij is de bush-bush een gevalletje apart en hebben de Nederlanders dit woord van de Engelsen gestolen. Ik gebruik het als ik het over de rimboe heb, waar het heel primitief is. Laatst vertelde ik nog tegen een collega over onze driedaagse jungle tocht in Indonesïe, waar we met onze kapmessen een weg baanden door de bush-bush. En dat we geen eten hadden meegenomen, dus verrekten van de honger. Ja, dan zou een gado-gado natuurlijk een welkom godsgeschenk uit de hemel zijn. Maar goed, dat hongeravontuur is weer een ander verhaal.
Herhalingswoorden in het Spaans? Ik kom niet verder dan dat je twee keer nee mag zeggen in een zin, terwijl dat in het Nederlands een doodzonde is. Dat is toch ook zo in het Papiaments? Heb jij enig idee of er tot de verbeelding sprekende herhalingswoorden in het Papiaments zijn?
Hé zus,
Ik hoorde laatst chop chop, zou dat nou Engels zijn of is dat dan weer gejat van de Chinezen vanwege chopsticks? Geen makkelijk onderwerp trouwens, dubbele woorden. Ik ken het van vroeger als mama zei: ‘Poi poi poi’ als ze iets erg lang vond duren of stom vond. Waar komt dat dan vandaan? Het klinkt Jiddisch. Misschien omdat ze opgegroeid is in de Jordaan in Amsterdam denk ik. Daar worden heel veel Jiddische termen gebruikt.
Nou ja. In de gebarentaal heb je dit helemaal niet. Alhoewel we wel gebaren herhalen. Bijvoorbeeld het gebaar voor ‘zaterdag’ is met twee vuisten tegen elkaar aan tikken. Meestal twee keer. Maar dat heeft geen extra betekenis zo’n herhaling.
Wat dan wel weer leuk is dat als je tijd nodig hebt om het volgende gebaar te vinden dan hou je het gebaar wat je maakt even aan, dus ‘zaterdag’ tik je dan een aantal keren. Dan heb je een milliseconde meer tijd om het volgende gebaar te zoeken in je brein.
Toen ik nog student was, maakten we altijd opnames van ons huiswerk. Opschrijven van de oefeningen schoot natuurlijk niet op, want om een gebaar helemaal te omschrijven heb je wel een A4-tje nodig. Daarom ging bijna alles met video. Als ik mezelf terugkijk zie ik dat ik heel veel herhalingen maak voor heel veel gebaren. Gewoon omdat ik niet wist hoe ik het volgende gebaar moest maken, dus ik moest tijd ‘kopen’. Leuk om terug te zien!
Teug naar de gesproken taal. Voor wat betreft het Papiaments ken ik poko poko heel goed en tiki tiki. Ik ben eens een onderzoekje gaan doen en er zijn meer woorden! Ik heb er al twee gevonden die maar met één letter verschillen en het tegenovergestelde betekenen: Ni-ni betekent ‘heel mooi of knap’ maar ño-ño betekent ‘muf, onfris’. Heerlijk om dit te onderzoeken. Maar mijn grote favoriet in het Papiaments is wel vap-vap, ‘iets snel doen’. Volgens mij is dat ook een onomatopee. Ik zie hierbij iemand razendsnel met een hand over de andere vegen, alsof je bankbiljetten wegtikt, en dat dan met een ‘vap-geluidje’. Beter kan ik het niet omschrijven! Weet jij iets van onomatopeeën?
Lees ook:
- DNA-onderzoek naar eerste inwoners Bonaire centraal tijdens Terramar Evenement
- Eerste aflevering docuserie Kustwacht Caribisch Nederland op National Geographic
- E-Flight gaat elektrisch vliegen op de Caribische eilanden
- Geen quarantaine meer voor gevaccineerden op Aruba
- Ziekenhuis op Curaçao luidt de noodklok om IC-capaciteit
- Bestuurscollege Bonaire stuurt brief aan De Haag over wijziging belastingtarieven
- Nederlanders weten in 2021 Aruba weer te vinden
- Regering Aruba onderzoekt “Pandemic Exit Strategy”
- Kustwacht verkenningsvliegtuig vond vermiste vissers op open zee
- Druk met halfvolle cruiseschepen op Curaçao
