OPINIE: De moraal van een oud-gouverneur

De personen die genoemd worden in het ontluisterende Ennia-vonnis zouden als bijkomende straf dit zinnetje honderd maal moeten overschrijven: ‘Egoïsme is helaas nog diep geworteld in de harten van velen.’ Eén van de genoemden zal deze woorden bekend voorkomen. Zij komen uit de Kerst- en nieuwjaarsboodschap die Jaime Saleh in het jaar 2000 uitsprak als gouverneur van de Nederlandse Antillen.

Opinie | Ton de Jong

Saleh heeft zijn vaak moraliserende inleidingen en toespraken bij zijn afscheid laten bundelen in ‘De gouverneur spreekt’. Het is een boeiend naslagwerk. Zo opende hij in 1998 een symposium, dat uitgerekend ging over de moraal, met de woorden: ‘De vier belangrijkste deugden zijn: de voorzichtigheid, de rechtvaardigheid, de sterkte en de matigheid’.

Ik heb altijd met veel waardering naar hem geluisterd. Saleh was een boegbeeld van integriteit op een eiland waar onbehoorlijk bestuur helaas aan de orde was en is. Logisch dat hij vertrouwenspersoon mocht zijn van koningin Beatrix. Na zijn afscheid werd hij terecht benoemd tot Minister van Staat van de Nederlandse Antillen. Iedereen wenste hem nog veel gezonde en gelukkige jaren toe waarin hij zich ongetwijfeld volop zou gaan inzetten voor de Curaçaose samenleving.

Groot Geld

Bij de research voor mijn boek Groot geld op Curaçao dat verleden en heden van de offshore beschrijft, kwam ik hem tegen in een hoedanigheid die ik niet had verwacht. Saleh bleek een trustkantoortje te runnen met slechts één klant: De producent van het peperdure horlogemerk Cartier. De bedoeling was duidelijk: belasting ontwijken door geldstromen te laten lopen via Curaçao.

Hij is daar in 2015 mee gestopt . Maar zijn intenties waren duidelijk: snel veel geld verdienen. Het mag, maar het zegt wel iets over de persoon. Hij kreeg van mij het voordeel van de twijfel. Maar het Ennia-vonnis duwt Saleh onverbiddelijk van zijn voetstuk. Zijn naam en ook de namen van de andere commissarissen en bestuurders mogen, nee moeten genoemd worden.

Personalia

Het is een gouden regel in de journalistiek dat media terughoudend zijn met het publiceren van personalia, maar er zijn uitzonderingen. Een belangrijke is dat personen die door hun openbare functies in heden of verleden een grote bekendheid genieten bij het publiek, geen beroep kunnen doen op anonimiteit. Zelfs niet als het een strafrechtelijk vonnis betreft. Roem heeft immers voor- en nadelen.

Het Antilliaans Dagblad noemt dus volkomen terecht de namen van alle bestuurders en commissarissen. Laten we ons beperken tot drie van hen, behalve James Saleh waren Clark Gomes Casseres en Richard Gibson lokale commissarissen bij Ennia. Zij zijn door Ennia buiten de procedure gehouden en daar zullen ze ongetwijfeld een goede fles wijn op hebben opengetrokken.

De rechter acht hen net zo verantwoordelijk als president-commissaris Hushang Ansary en commissaris Nina Ansary. Maar omdat zij buiten het proces zijn gehouden worden zij – vooralsnog – niet aansprakelijk gesteld en hoeven geen miljoenen (terug) te betalen. Wat bezielt Ennia om hen te sparen? Vinden ze het te zielig om hen aan te pakken?

Wanbeheer

Het vonnis is helder over het wanbeheer van de raad van commissarissen. Voor dat wanbeheer werden zij rijkelijk beloond. Beloning is eigenlijk geen goede term. Zij lijken door Ansary met miljoenen verleid te zijn om uitgaven goed te keuren die niet deugden. De commissarissen hadden recht op een jaarvergoeding van 52.780 gulden. Dat is goed betaald voor drie vergaderingen per jaar bij een voor Nederlandse en internationale begrippen zeer kleine verzekeringsmaatschappij.

Saleh kreeg in totaal 2.375.977 gulden extra, Gomes Casseres 980.605 gulden te veel, Gibson werd maar liefst 7.269.893 gulden extra in de schoot geworpen. Nee, dit zijn geen typefouten. De verschillen zijn opmerkelijk. Zouden zij simpelweg gekregen hebben, wat zij vroegen aan Ansary?

Wasmachine

Saleh geniet lokaal en internationaal meer aanzien en heeft meer invloed dan Gomes Casseres. Dat verschil zal wel tot uiting zijn gebracht in de hoogte van bonussen, die in het vonnis excessief worden genoemd. Wie deze bedragen in perspectief wil zetten, zou de laatste aflevering van het tv-programma Curaçao Rauw terug kunnen kijken. In een scene zie je op de achtergrond een jonge moeder die in een teil de gezinswas staat te doen. Kennelijk is er geen geld om een wasmachine aan te schaffen. Van de excessieve bedragen die Saleh uitgekeerd kreeg, kun je 3394 wasmachines kopen.

Het bleef niet alleen bij deze ongelooflijk hoge stortingen op de bankrekeningen van het trio. De commissarissen maakten tussen 2006 en 2018 ook nog eens 3.128.203 gulden op aan reis- en verblijfkosten, exclusief het gebruik van de privéjets van Ennia. Een klein verzekeraartje met privéjets! Het moet niet gekker worden.

Om zo’n bedrag op te krijgen moet je meer doen dan af en toe met de club gaan dineren. Ralph Palm wordt aansprakelijk gesteld voor 235 miljoen gulden. Saleh, Gomes Casseres en Gibson mogen de miljoenen houden die zij ten onrechte hebben ontvangen. Veel plezier zullen zij er niet aan beleven, want dit geld stinkt een uur in de wind. Het hoort niet thuis op de spaarrekening van een Minister van Staat.

Hij mag kiezen: die eretitel inleveren of het geld terugstorten. Bij twijfel moet hij zijn eigen lezingen nog maar eens lezen.

—-

Ton de Jong is voormalig hoofd opinie van Brabants Dagblad en houdt zich nu bezig met journalistiek en historisch onderzoek met Curaçao als bijzonder aandachtsveld.

---

• 
  OPINIE: De moraal van een oud-gouverneur
• 
  Commentaar: ‘Positieve’ discriminatie?
• 
  Van Nieuwenhuizen en Knops bieden weggebruikers Bonaire weinig concrete hoop
• 
  Knops accepteert salaristrucje regering Rhuggenaath niet, liquiditeitssteun stopt
• 
  Ziekenhuiszorg op Curaçao wankelt